ΜΟΥΣΕΙΑ
Αρχαιολογικό μουσείο Γαλαξιδίου:
Τηλ.: +30 22650 41 558, επι της οδού Μουσείου.
Πολλά αρχαιολογικά ευρήματα έχει δώσει κατά καιρούς η γη του Γαλαξειδίου, από τυχαίες, ή συστηματικές ανασκαφές. Από αυτά τα ευρήματα τα περισσότερα και ίσως τα πλέον αξιόλογα, έχουν ταξιδέψει στο εξωτερικό, στο Βρετανικό Μουσείο, ή στο Μουσείο του Λούβρου , κάποια βρίσκονται στην Αθήνα και ένα μέρος υπάρχει στην αρχαιολογική συλλογή του Μουσείου Γαλαξειδίου. Το κτίριο που στεγάζει σήμερα το Μουσείο κτίσθηκε το 1868-1870 επί δημαρχίας Δεδούση Ε. Χαρδαβέλλα.
Η αρχαιολογική συλλογή πρωτοδημιουργήθηκε το 1932 από την Ένωση Νέων με πρόεδρο τον τότε φοιτητή της Νομικής Ισιδ. Π. Σιδηρόπουλο. Πρώτος έκτακτος επιμελητής
ορίστηκε ο τότε διευθυντής του δημοτικού σχολείου Χρήστος Παπαϊωάννου. Συγχρόνως άρχισαν εκκλήσεις προς την Αρχαιολογική Εταιρεία, τη Γαλλική Αρχαιολογική σχολή για την πραγματοποίηση ανασκαφών εντός και γύρω του Γαλαξειδίου. Όλες οι προσπάθειες όμως προσέκρουαν στο οικονομικό. Η μικρή εκείνη αρχικά συλλογή απαρτίσθηκε από ιδιωτικές προσφορές των Γαλαξειδιωτών. Στη συνέχεια πλουτίστηκε από τα ευρήματα των ανασκαφών που πραγματοποίησε το 1940 ο Ι. Θρεψιάδης, χάρη στην προσφορά του Γαλαξειδιώτη Νικ. Μ. Μάμμα, ο οποίος και χρηματοδότησε τις ανασκαφές. Εν τω μεταξύ προστέθηκαν και άλλα ευρήματα, που βρέθηκαν τυχαία και εκείνα του Γάλλου αρχαιολόγου L. Lerat.
Η σημερινή μουσειακή μορφή με τις ειδικές προθήκες οφείλεται σε ενέργειες του Εφόρου αρχαιοτήτων Δελφών Πέτρου Θέμελη, του Δ.Σ. του Μουσείου και στο συνεχές ενδιαφέρον των εκάστοτε προέδρων της Κοινότητας. Έτσι σήμερα η συλλογή Γαλαξειδίου περιλαμβάνει περισσότερα από 300 εκθέματα και κυρίως : αγγεία της μυκηναϊκής και γεωμετρικής εποχής, ληκύθους της Ελληνιστικής εποχής, λύχνους, υάλινα αγγεία, χάλκινα στολίδια, κτερίσματα, αμφορείς, επιτύμβιες στήλες, νομίσματα διαφόρων εποχών κ.ά.
Εθνολογικό Ναυτικό Μουσείο Γαλαξιδίου
Τηλ: +30 22650 41 795, επί της οδού Μουσείου.
Το Ναυτικό και Εθνολογικό Μουσείο Γαλαξειδίου είναι ένα από τα πρώτα και τα καλύτερα της χώρας. Στεγάζεται σε ένα παλιό κτίριο, το οποίο χτίσθηκε το 1870, επί Δημαρχίας Δεδούση Χαρδαβέλλα και μέχρι το 1880 στέγασε το σχολείο θηλέων. Μετέπειτα στέγασε την Αστυνομία και το Δημαρχείο, μέχρι το 1979, που το Δημαρχείο μεταφέρθηκε στο κτίριο Τσαλαγγύρα, όπου στεγάζεται μέχρι σήμερα.
Στις δύο μεγάλες αίθουσες του κτιρίου που συστεγάζονται το Αρχαιολογικό μουσείο και το Ναυτικό και Εθνολογικό μουσείο είναι συγκεντρωμένα αντικείμενα, που έχουν σχέση με τα καράβια και τη θάλασσα και φέρουν το όνομα ”Ναυτική Πινακοθήκη”. Εμπνευστής και ιδρυτής της Πινακοθήκης από το 1928 είναι ο ιατρός Ευθ. Βλάμης. Συγκεντρώθηκαν τότε πίνακες ιστιοφόρων, ναυτικά όργανα, ακρόπρωρα και αποτέλεσαν το πρώτο υλικό της συλλογής. Κατά καιρούς μαζεύονταν διάφορα αντικείμενα μέχρι το 1960, περίπου, οπότε πρόεδρος ήταν η Ζωή Τζιγγούνη (1890-1972) και επιμελητής του Μουσείου ανέλαβε ο πλοίαρχος και πλοηγός Αθ. Μπομπογιάννης (1886-1967), ο ακούραστος και πολυμαθέστατος εκείνος συλλέκτης του Μουσείου. Τότε συγκεντρώθηκαν τα περισσότερα αντικείμενα, τακτοποιήθηκαν, καταγράφηκαν και ταξινομήθηκαν.
Επί προεδρείας Νικ. Τσαντίλη εκδίδεται το 542/26-8-1972 Β.Δ., με το οποίο συνίσταται ίδιο Νομικό Πρόσωπο της Κοινότητας Γαλαξειδίου με το όνομα Ναυτικό Μουσείο Γαλαξειδίου. Πολύτιμη ήταν και είναι η προσφορά στην οργάνωση της Πινακοθήκης της Ροδούλας Κούμαρη-Σταθάκη από το 1974 έως σήμερα.
Από τα αντικείμενα της Πινακοθήκης αναφέρουμε τους πίνακες των ιστιοφόρων, στους οποίους απεικονίζονταν τα καράβια των καραβοκυραίων, οι οποίοι ανέθεταν σε Έλληνες, ή ξένους ζωγράφους να τους φτιάξουν τα ”κάδρα” των καραβιών τους, με τα οποία στόλιζαν τα σαλόνια των σπιτιών τους. Πολλά καράβια είναι ζωγραφισμένα στη Βενετία, τη Μασσαλία, το Λιβόρνο, τη Μάλτα από αξιόλογους Ιταλούς και άλλους ζωγράφους, από το 1861 και μετά. Αρκετοί πίνακες είναι ζωγραφισμένοι από Έλληνες ζωγράφους επώνυμους και λαϊκούς. Η τεχνική των καραβογράφων ήταν η ”φωτογραφική”, δηλαδή απεικόνιζαν ακριβώς την πλευρά του πλοίου, που ήταν αραγμένο. Ζωγράφιζαν το καθετί και οι λεπτομέρειες είναι ατελείωτες. Άλλα εκθέματα είναι, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, τα ακρόπρωρα (ξυλόγλυπτες γυναικείες μορφές, που τοποθετούνταν στο μπροστινό άκρο του καραβιού, για ομορφιά του καραβιού και για εξορκισμό των κυμάτων), τα ναυτικά όργανα (εξάντες, πυξίδες, δρομόμετρα, φανοί πορείας κ.ά.), τα νηολόγια των Γαλαξειδιώτικων καραβιών, ναυλοσύμφωνα, ασφάλιστρα, διπλώματα, ημερολόγια, εκθέματα από την επανάσταση του 1821 και οι πίνακες του λαϊκού ζωγράφου και καπετάνιου Πέτρου Πετραντζά (1857-1942).
Σε γυάλινη προθήκη φυλάσσεται το ”Χρονικό του Γαλαξειδίου”, γραμμένο το 1703 από τον Ιερομόναχο Ευθύμιο. που βρήκε και εξέδωσε ο Κ. Ν. Σάθας το 1865. Στη μικρή αίθουσα υπάρχουν αντικείμενα εθνολογικά και ιστορικά από τη μακρόχρονη πολεμική διαδρομή του τόπου. Τέλος το μουσείο φιλοξενεί έργα λαϊκών ζωγράφων και τεχνιτών.
Σήμερα η συντήρηση των εκθεμάτων του Μουσείου και η ανακατασκευή του κτιρίου γίνεται με γενναία χρηματοδότηση από το Ίδρυμα ”Σταύρος Σ. Νιάρχος”.
Λαογραφικό μουσείο:
Τηλ.: +30 22650 41 910, επί της οδού Ναυάρχου Αγγελή.
Το 1955 οι κληρονόμοι του Π.Σ.Αγγελή (1814-1897) δώρισαν στην κοινότητα Γαλαξειδίου την παλιά αρχοντική οικία τους, με αρκετή έκταση γύρω της, με σκοπό τη στέγαση του Γυμνασίου, ή οιουδήποτε άλλου Δημοσίου εκπαιδευτηρίου, τη στέγαση των γραφείων της κοινότητας, ή τη στέγαση Μουσείου. Στεγάστηκαν εκεί το Γυμνάσιο, το μετατρεπέν Γενικό Γυμνάσιο σε Ναυτικό και αργότερα πάλι το Γυμνάσιο-Γενικό Λύκειο. Σήμερα στεγάζει το Λαογραφικό Μουσείο. Αυτό ιδρύθηκε με την 15053/ 12-7-1989 (ΦΕΚ 581/Τεύχος Β΄/4-8-1989) απόφαση νομάρχη, κατόπιν της 18/150/1988 αποφάσεως του Κοινοτικού Συμβουλίου Γαλαξειδίου.
Σκοπός του Νομικού Προσώπου είναι η συγκέντρωση και προβολή λαογραφικού υλικού, κυρίως αντικειμένων Λαϊκής τέχνης, όπως ενδυμασίες, κεντήματα κ.λ.π. καθώς και η ανάληψη πρωτοβουλιών και η οργάνωση εκδηλώσεων, που θα αποβλέπουν στην διατήρηση και προώθηση της Λαϊκής Παράδοσης στα ήθη και έθιμα και στη Λαϊκή Τέχνη. Το Νομικό Πρόσωπο διοικείται από 5μελές Διοικητικό Συμβούλιο, που απαρτίζεται από τον εκάστοτε Πρόεδρο της Κοινότητας και νυν Δήμαρχο, ως Πρόεδρο, από δύο Κοινοτικούς συμβούλους και νυν Δημοτικούς συμβούλους Γαλαξειδίου, από ένα εκπρόσωπο Πολιτιστικού φορέα και από έναν εκπρόσωπο του Συνδέσμου Γαλαξειδιωτών. Η θητεία του Διοικητικού Συμβουλίου του Νομικού προσώπου ακολουθεί την Δημοτική περίοδο. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε την πολύτιμη προσφορά της Ευμορφίας Γιαννίτση στην οργάνωση αυτής.
Παρθεναγωγείο:
Τηλ.: +30 22650 41 911, επί της οδού Νικ. Γουργουρή.
Το ωραίο νεοκλασικό κτήριο, το ”Δημοτικό Σχολείο των κορασίων”, ή Παρθεναγωγείο, κτίσθηκε το 1880 επί Δημαρχίας Ν. Α. Λουκέρη (1833-1904). Έχει επιβλητική είσοδο (οι στήλες της εισόδου είναι Κορινθιακού ρυθμού), είναι διώροφο κτίριο σε σχήμα Τ, μεγάλη αίθουσα κάτω, με πολλά παράθυρα και στο δεύτερο πάτωμα άνετες αίθουσες. Χρησιμοποιήθηκε ως σχολείο θηλέων μέχρι το 1928-1929. Έκτοτε μόνο η μεγάλη αίθουσα χρησιμοποιείται κατά καιρούς ως αίθουσα θεάτρου,
συγκεντρώσεων, συνεδρίων, εκθέσεων κ.λ.π. Σύμφωνα με το Νόμο 2442/1920 παραχωρήθηκε στη Σχολική Εφορία του Δημοτικού σχολείου, η οποία το 1949 το εκποίησε με δημοπρασία, γιατί δυστυχώς άρχισε να ερειπώνεται και ο κίνδυνος καταρρεύσεως διαγραφόταν απειλητικός. Ευτυχώς το ζεύγος των ομογενών συμπολιτών Ευθυμία και Παναγιώτης Κουλομπούρου, παρακινούμενο από φλόγα πατριωτική και σεβασμό στην πατρογονική κληρονομιά, έστειλαν χρήματα στο Νικ. Δ. Μιχόπουλο και όντας οι τελευταίοι πλειοδότες έγιναν κύριοι του Παρθεναγωγείου με το 1870/26-3-1949 συμβόλαιο και στη συνέχεια το δώρισαν στην Κοινότητα Γαλαξειδίου.
Με το Β.Δ. 5/7-8-1950 συστήθηκε αυτοτελές κοινωφελές ίδρυμα με την επωνυμία ίδρυμα Κοινοτικού θεάτρου Γαλαξειδίου, με σκοπό τη δημιουργία Κοινοτικού θεάτρου. Το ίδρυμα αυτό διέπεται από τον Α.Ν. 2039/1939, τελεί υπό την εποπτεία του Κοινοτικού και νυν Δημοτικού Συμβουλίου Γαλαξειδίου και υπό την ανώτερη εποπτεία του Υπουργού Οικονομικών.
Το ίδρυμα διοικείται από πενταμελή επιτροπή με διετή θητεία. Χαρακτηρίστηκε με Υπουργική απόφαση ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο, που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία.
Πηγή κειμένου: Δήμος Γαλαξιδιού